Chúng ta vẫn thường đọc thông số của các loại pin lithium thì có một thông số quan trọng liên quan đến tuổi thọ của pin. Đó chính là số chu kỳ sạc xả (cycle life). Một số loại cell pin lithium có thể có số chu kì sạc xả 2000 cycles, hoặc một số loại lên đến 3000-4000 cycles, hoặc hiện tại có một số hãng công bố tuổi thọ cell pin của họ có thể lên tới 8000-10000 cycle.
Vậy 1 chu kỳ của pin lithium được xác định như thế nào?
Để xác định một chu kỳ của pin lithium (hay còn gọi là chu kỳ xả-sạc), chúng ta cần hiểu cách hoạt động của pin và cách nhà sản xuất định nghĩa một “chu kỳ”. Dưới đây là cách tính và giải thích chi tiết:
1. Chu kỳ pin lithium là gì?
Một chu kỳ của pin lithium được tính khi pin sử dụng hết 100% dung lượng định mức của nó, bất kể việc xả và sạc diễn ra trong một lần hay nhiều lần. Điều này có nghĩa là không nhất thiết phải xả từ 100% xuống 0% rồi sạc lại đầy để tính là một chu kỳ; tổng mức dung lượng sử dụng mới là yếu tố quyết định.
Ví dụ:
– Nếu bạn xả pin từ 100% xuống 50% (dùng 50% dung lượng), rồi sạc lại đầy, sau đó lại xả từ 100% xuống 50% (dùng thêm 50%), thì tổng cộng bạn đã dùng 100% dung lượng. Đây được tính là một chu kỳ.
2. Cách tính chu kỳ cụ thể của pin lithium
– Bước 1: Xác định dung lượng định mức của pin (thường ghi trên pin hoặc tài liệu kỹ thuật, đơn vị là mAh hoặc Wh).
– Bước 2: Theo dõi tổng phần trăm dung lượng pin đã sử dụng qua các lần xả. Điều này có thể được đo bằng phần mềm (trên điện thoại, laptop) hoặc thiết bị đo chuyên dụng.
– Bước 3: Khi tổng dung lượng sử dụng đạt 100% (so với dung lượng định mức), đó là một chu kỳ hoàn chỉnh.
Ví dụ thực tế:
– Pin có dung lượng định mức 100Ah.
– Bạn xả 50Ah (50%) rồi sạc lại, sau đó xả thêm 50mAh (50%). Tổng cộng là 100Ah, tức là 1 chu kỳ.
3. Lưu ý quan trọng khi sử dụng pin lithium
– Xả nông (shallow discharge): Nếu bạn thường xuyên sạc pin khi nó chỉ giảm xuống 20-30%, số lần sạc sẽ không tương ứng trực tiếp với số chu kỳ. Một chu kỳ chỉ hoàn thành khi tổng mức xả đạt 100%.
– Tuổi thọ pin: Pin lithium ví dụ như loại LFP thường có tuổi thọ từ 3000-10000 chu kỳ (tùy chất lượng), sau đó dung lượng sẽ giảm dần (thường còn khoảng 80% dung lượng ban đầu).
– Ảnh hưởng của nhiệt độ và cách sạc: Sạc ở nhiệt độ cao hoặc dùng sạc nhanh liên tục có thể làm giảm tuổi thọ chu kỳ.
4. Công cụ hỗ trợ để xác định chu kỳ của pin lithium
Nếu bạn muốn theo dõi chính xác, một số thiết bị (như laptop hoặc điện thoại) có phần mềm tích hợp (ví dụ: BatteryInfo trên iOS hoặc các ứng dụng bên thứ ba trên Android) để ghi lại số chu kỳ. Với pin rời, bạn có thể cần thiết bị đo như đồng hồ đo dòng (multimeter) hoặc bộ giám sát pin (BMS – Battery Management System).
